Nr 1 (56) styczeń-marzec, 2019 Retoryka a komunikacja. Jak używamy i nadużywamy zasad ars rhetorica?

Zapraszamy do lektury pierwszego z trzech kolejnych zeszytów „Forum Artis Rhetoricae”
pod redakcją Kolegium, w którego skład weszli germaniści z Zakładu Języka
Niemieckiego Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego.
Nie oznacza to jednak, że zaprezentowane tu artykuły związane są tematycznie wyłącznie
z obszarem badań lingwistycznych, choć inspirujący wpływ retoryki także
w tym zakresie znajduje swój wyraz w coraz liczniejszych publikacjach, których
autorami są językoznawcy, nieustannie poszukujący ciekawych rozwiązań metodologicznych
i interpretacyjnych. Germaniści zaprosili do współpracy — najpierw
w formie konferencji (sprawozdanie z niej opublikowano w „Forum Artis Rhetoricae”
nr 4/55, 2018, s. 69–74) — badaczy reprezentujących różne dyscypliny, a nawet
dziedziny, nie zawsze dające się w prosty i jednoznaczny sposób określić w relacji
do obowiązujących klasyfi kacji obszarów naukowych. Oznacza to, że doceniono
wszystko, co w retoryce odbierane jest jako jej tajemniczy urok oraz siła i element,
spajający wszelkie aktywności człowieka, jako uczestnika procesów kulturowych,
społecznych i historycznych. Jest to zatem jej wielowymiarowość, w szczególny sposób
ujawniająca się wszędzie tam, gdzie człowiek budując różnorodność wspólnotową
dąży do realizacji określonych celów. Dzieje się to przez korzystanie z dorobku
teoretycznego, praktycznego i interpretacyjnego licznych pokoleń, których działania
opierały się na zasadach opisanych w traktatach retorycznych, wyznaczając
ramy tego, co właściwe i stosowne. Opierając się na trudnym doświadczeniu w poszukiwaniu
mądrości i prawdy, wzmocnionym refl eksją fi lozofi czną, wskazywano
na niebezpieczeństwo naruszenia zasad etycznych, moralnych, a zatem tego, co
zwykle określamy jako przyzwoite. Zasady ars rhetorica były, są i będą aktualne, ponieważ
opierają się na naturalnych sposobach działania człowieka jako istoty analizującej
sytuacje, w których przyszło mu żyć, działać i tworzyć i na których kształt
chce wpływać. Niniejszy tom opatrzymy zatem specjalnym tytułem „Retoryka codzienności”,
ponieważ artykuły, stanowiące jego zawartość, poruszają różne tematy, dotyczące retoryczności zachowań człowieka w jego działaniach komunikacyjnych,
w których ma on możliwość korzystania z wolności w zakresie wyboru między dobrem
a złem, tym, co jest stosowne i niestosowne, co jest wreszcie retorycznie i nieretoryczne.
Te wybory i ich skutki określają jakość każdej relacji, a także kształtują
i determinują rozwój wypadków.

Redaktorzy

Do pobrania
FAR-2019-1

Spis treści

ARTYKUŁY / DISSERTATIONES
7 Jak małe podwarszawskie miejscowości chwalą same siebie?
Retoryka lokalnych laudacji miast
Wie loben die Kleinstädte bei Warschau sich selbst?
Die Rhetorik einer lokalen Stadtlaudatio
How small towns praise themselves. Th e rhetoric of local laudations
Agnieszka Szurek
19 Wtórna oralność jako wielki powrót ars rhetorica.
Perswazja w mediach społecznościowych w komunikacji politycznej
Sekundäre Oralität als große Rückkehr der Ars rhetorica.
Die Persuasion in Social Media in der politischen Kommunikation
Transformations of the language of politics and media.
Presidential tweets in communication perspective
Anna Maj
33 Operatory argumentacyjne, czyli retoryczne środki perswazji
Argumentative Operatoren als rhetorische Persuasionsmittel
Argumentative operators — rhetorical words of persuasion
Anna Rogala
43 Czy poprawność polityczna jest współczesną realizacją reguły
stosowności?
Ist politische Korrektheit eine zeitgenössische von Dekorum?
Is political correctness a contemporary version of decorum?
Dorota Garbicz
51 Mieć respekt przed prawdą
Respekt vor der Wahrheit haben
To respect truth
Iwona Alechnowicz-Skrzypek
63 Retoryka szczerości
Die Rhetorik der Ehrlichkeit
Th e rhetoric of sincerity
Leszek Kleszcz

73 Czy Herkules Poirot stosował zasady argumentacji retorycznej?
Garść refl eksji po lekturze powieści Agathy Christie „Przyjdź i zgiń”
Hat sich Hercule Poirot an die Grundsätze der rhetorischen Argumentation
gehalten? Einige Überlegungen zur Lektüre des Romans von Agartha Christie
„Auf doppelter Spur”
Did Hercules Poirot make use of rhetoric argumentation? A bunch of refl ections
aft er the lecture of the novel „Th e clocks” by Agatha Christie
Iwona Bartoszewicz
85 Perswazyjny wymiar teledysku do piosenki Pismo zespołu Dr Misio
w kontekście dyskursu potoczności
SPersuasive Dimension des Videoclips zum Lied Pismo der Dr Misio-Band
(im Kontext des Diskurses über Alltagstexte)
Th e persuasive dimension of the music video for the song Pismo by the band
Dr Misio (in the context of the discourse of everyday texts)
Leszek Będkowski
95 Perswazyjny wymiar ludzkiej gestykulacji — od Kwintyliana do McNeilla
Überzeugende Dimension menschlicher Gesten — von Quintilian bis McNeill
Persuasive dimension of human gestures — from Quintilian to McNeill
Aneta Załazińska
105 Identyfi kacja z interlokutorem jako jeden z warunków skuteczności —
w retoryce i komunikacji interpersonalnej
Identifi kation mit dem Gesprächspartner als eine der Voraussetzungen
der Wirksamkeit — in der Rhetorik und in der interpersonalen Kommunikation”
Identifi cation with an interlocutor as a condition of eff ectiveness — in rhetoric
and interpersonal communication
Beata Drabik